ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΣΠΙΤΙΑ – «Παλιά σπίτια της Ζώνης από πέτρα φτιαγμένα / μαρτυρούν γεγονότα που ’ναι πια περασμένα. / Αναμνήσεις ξυπνάνε και δακρύζουν τα μάτια, / χελιδόνια έχουν φτιάξει φωλιές στα χαγιάτια. / Λιγοστά παραθύρια βλέπω πια ανοιγμένα, / που σαν έρθει το βράδυ είν’ τα φώτα αναμμένα. / Σε μπαλκόνια οι γλάστρες μού τραβάνε το βλέμμα / καθώς σβήνει η μέρα προς του ήλιου το γέρμα. / Και ψηλά σαν κοιτάζω στον μικρό τον φεγγίτη, / σπουργιτάκια έχουν χτίσει το δικό τους το σπίτι… / Τα πετρόχτιστα σπίτια σαν θωρώ του χωριού μου, / έχουν βρει μια γωνίτσα στην καρδιά και στο νου μου. (Ζαχαρούλα Γαϊτανάκη, 8/6/2016)» Όσοι επισκέπτονται τη Ζώνη Αρκαδίας, το βλέμμα τους πέφτει με θαυμασμό στα σπίτια εκείνα που η πέτρα κυριαρχεί στην κατασκευή τους και το φως της ημέρας τα κάνει να φαίνονται επιβλητικά, καθώς στέκονται ακίνητα, ανθεκτικά, πανέμορφα στη θέση τους. Αντιπροσωπευτικά δείγματα της γεμάτης στερήσεις ζωής των κατοίκων της ελληνικής επαρχίας κυρίως στις αρχές του 20ού αιώνα, τα πέτρινα σπίτια της Ζώνης ήταν χτισμένα με αυστηρότητα και λιτότητα από ξακουστούς μαστόρους και ικανούς τεχνίτες, που δούλευαν την πέτρα με σεβασμό στην παράδοση και στις ιδιαιτερότητες των ανθρώπων που θα τα κατοικούσαν. Κάποια από αυτά τα γραφικά παλιά σπίτια διασώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, αναπαλαιώθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους με σεβασμό στο παρελθόν, αναδείχθηκε η ομορφιά τους και συνεχίζουν ν’ αποτελούν φιλόξενες εστίες για τους σημερινούς Ζωναταίους και τις οικογένειές τους. Σχεδόν όλα τα παλιά σπίτια της Ζώνης έχουν την ίδια αρχιτεκτονική και μικρές είναι οι διαφορές που παρατηρούνται. Αυτές οφείλονται στην έκταση που βρίσκονται χτισμένα, στις ανάγκες των ενοίκων τους, στην οικονομική τους κατάσταση και στις προσθήκες που έγιναν με τα χρόνια, για να καλύψουν τις σύγχρονες απαιτήσεις ζωής (η κουζίνα και το μπάνιο, που πριν βρίσκονταν εκτός, τώρα ενσωματώθηκαν στο κυρίως σπίτι, τα χαγιάτια μετατράπηκαν σε τζαμαρίες κ.λπ.). Τα παλιά τρίπατα σπίτια είχαν το ΥΠΟΓΕΙΟ, όπου φύλαγαν τα βαγένια με το κρασί, το ΙΣΟΓΕΙΟ που ήταν η αποθήκη για τα γεννήματα και τα εργαλεία ενώ κάποιοι κάτοικοι είχαν εκεί και τον στάβλο τους, και τον ΟΡΟΦΟ όπου ζούσε η οικογένεια. Το κυρίως σπίτι είχε τα εξής δωμάτια: το ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟ, που εκεί βρισκόταν το τζάκι, μαγείρευαν κάποιες νοικοκυρές στη φωτιά του και μαζεύονταν τα μέλη της οικογένειας τις κρύες μέρες, έτρωγαν, συζητούσαν, έκαναν μικροδουλειές ενώ κοιμόντουσαν και κάποιοι απ’ αυτούς στον ζεστό του χώρο. Το δεύτερο μεγάλο και πιο περιποιημένο δωμάτιο ήταν η ΣΑΛΑ. Εκεί δέχονταν τους επισκέπτες. Μεταξύ αυτής και του χειμωνιάτικου υπήρχε ένα μικρότερο δωμάτιο, η ΚΑΜΑΡΟΥΛΑ, που χρησίμευε και ως υπνοδωμάτιο. Εκεί υπήρχε και ο ΓΙΟΥΚΟΣ, που η νοικοκυρά φύλαγε τα κλινοσκεπάσματα και τα στρωσίδια. Στο πάτωμα ήταν μία καταπακτή, για ν’ ανεβαίνουν από το υπόγειο πάνω στο σπίτι. Ένα χωλ (ΕΜΠΑΤΗ) συμπλήρωνε την εσωτερική διαρρύθμιση και έβγαζε στο ΧΑΓΙΑΤΙ. Υπήρχαν επίσης ένα – δυο μπαλκόνια και αρκετά παράθυρα σε όλο το σπίτι για να μπαίνει ο ήλιος και να αερίζονται καλά οι χώροι. Τα δωμάτια διαχωρίζονταν το ένα από το άλλο με ξύλινους τοίχους, τις ΜΙΣΑΝΤΡΕΣ. Οι σκεπές των σπιτιών ήταν και είναι φτιαγμένες με κεραμίδια, οι αυλές είναι πλακοστρωμένες κι άλλες έχουν τσιμέντο. Οι εξώπορτες που παλαιότερα ήταν δίφυλλες ξύλινες, τώρα είναι σιδερένιες…
Οι άνθρωποι είναι αυτοί που μετατρέπουν τα ντουβάρια ενός σπιτιού σε κάτι πιο ουσιαστικό και σπουδαίο: σε σπιτικό. Οι τωρινοί νοικοκυραίοι των πέτρινων σπιτιών της Ζώνης, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια ζεστή ατμόσφαιρα συνύπαρξης του παλιού με το σύγχρονο, ώστε να υπάρχει μία λειτουργικότητα και συνέχεια. Κάθε πέτρα έχει τη δική της σωστή θέση στα σπίτια του χωριού μας. Ο χρόνος συμπεριφέρθηκε επίσης με επιείκεια απέναντι σε κάθε αγκωνάρι και λιθάρι των Ζωναταίϊκων σπιτιών. Στέκουν το καθένα στο δικό του χώρο, στολίδια του τόπου μας, αψευδείς μάρτυρες της ιστορίας του και των ανθρώπων του. Δικαίως έχουν βρει μια γωνίτσα αγάπης κι όμορφων αναμνήσεων στο μυαλό και στην καρδιά μας…
https://zaharoulagaitanaki.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου