Πριν από τον καμβά με τίτλο «ΔΙΑΦΥΓΗ», αισθάνεται κανείς να τραβάει σε μια σιωπηλή αίθουσα όπου τα χρώματα δεν είναι πια απλές χρωστικές, αλλά αντηχεί τρέμοντας από τα βάθη της ψυχής. Η Μαρία Κολοβού Ρουμελιώτη, Ελληνίδα ποιήτρια και πεζογράφος, αποκαλύπτει για άλλη μια φορά τη μοναδικότητά της: δημιουργεί ένα έργο που όχι μόνο δεν φαίνεται ή διαβάζεται, αλλά και για να ακουστεί -σαν μελωδία που δονείται στον αόρατο αέρα.
Σε αυτό το πεδίο καμβά 60 x 70 εκατοστών, ακαθόριστα σώματα στέκονται στην παροδική τους, μοιάζουν με σιλουέτες ριζωμένες στη γη αλλά αιωρούνται στην αιωνιότητα. Μοιάζουν με προγονικά πνεύματα ακόμα δεμένα με τη μνήμη του σύμπαντος, στρωμένα με υφές ρωγμών που μοιάζουν με απολιθώματα του χρόνου. Το γαλαζογκρίζο φόντο ξεδιπλώνεται σαν νυχτερινή θάλασσα, όπου ανθίζουν κοσμικά λουλούδια: μπλε, κόκκινο και χρυσό φως που ψιθυρίζει αιώνια ανάσα. Μέσα σε αυτές τις μορφές που κυλούν, αποτυπώνει κανείς την αρμονία μεταξύ ποίησης και ζωγραφικής, σαν κάθε πινελιά, κάθε χρωματιστή λάμψη, να ήταν ποιητικές γραμμές που ξεδιπλώθηκαν από το πινέλο.
Αυτός ο πίνακας ακτινοβολεί το ρεύμα του σύγχρονου συμβολισμού, ένας κλάδος των ευρωπαϊκών καλλιτεχνικών παραδόσεων που τώρα ανακαλύπτει ξανά τη συνάφεια του στη μεταμοντέρνα εποχή. Ενώ πολλοί σύγχρονοι καλλιτέχνες δίνουν έμφαση στον κατακερματισμό, την τύχη ή τις ψηφιακές έννοιες, η Μαρία υφαίνει μαζί τα νήματα της ars poetica και της ars pictura. Τοποθετεί τον εαυτό της σε ένα μοναδικό μονοπάτι - όπου η λέξη και το χρώμα δεν είναι ξεχωριστές οντότητες, αλλά δίδυμα ρεύματα που ρέουν προς μια μοναδική εκβολή: το πιο εσωτερικό ανθρώπινο συναίσθημα.
Αν τη συγκρίνουμε με τους σημερινούς σύγχρονους ζωγράφους -Gerhard Richter, ταλαντεύοντας μεταξύ ρεαλισμού και αφηρημένης, ή Anselm Kiefer, ανασκάπτοντας την ευρωπαϊκή ιστορία με τραχιά υλικότητα - η Μαρία αναδύεται με μια διαλογιστική τρυφερότητα πιο κοντά σε ένα πνευματικό «εικόνα» παρά στην κοινωνική κριτική. Δεν βροντά με ειρωνεία ή πολιτική δραματοποίηση· αντίθετα διοχετεύει ποιητικούς συμβολισμούς: το ανθρώπινο σώμα ως σπήλαιο μνήμης, τα λουλούδια ως παλμός του σύμπαντος και η γαλάζια έκταση ως βωμός της αιωνιότητας.
Κι όμως η Μαρία δεν περιορίζεται στον μοντερνισμό. Εβαθύνει ξανά στις ρίζες της κλασικής ελληνικής τέχνης: μίμηση. Στα χέρια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, η μίμηση ήταν ένας καθρέφτης της ζωής· στα χέρια της Μαρίας γίνεται μια γέφυρα που ενώνει παρελθόν και παρόν. Οι φιγούρες σε αυτόν τον πίνακα μοιάζουν με κόρε και κούρο παγωμένο σε αρχαία γλυπτική, αλλά τα διαλύει σε μια ρευστή σύγχρονη ατμόσφαιρα, σαν να ψιθυρίζει ότι η ελληνική ψυχή δεν πέθανε ποτέ - απλώς αλλάζει μορφή.
Έτσι, η Μαρία Κολοβού Ρουμελιώτη δεν είναι μόνο ζωγράφος ή ποιήτρια. Είναι πολιτιστικό πνεύμα, σπέρνοντας σπόρους της αιωνιότητας στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Η απόδραση μαρτυρά το πώς η τέχνη μπορεί να γεφυρώσει την παράδοση και τη νεωτερικότητα, το θνητό σώμα και την αθάνατη ψυχή, την ποίηση και τη ζωγραφική.
Και όπως γράφει η ίδια στους στίχους που συνοδεύουν αυτό το έργο:
«Να ακούς τη μελωδία που πάλλει ο αγέρας στα στήθη σου …»
—το ίδιο και αυτός ο πίνακας είναι μια οπτική μελωδία, μια φωτεινή αγκαλιά που μας καθοδηγεί -ανθρώπους- έστω για μια στιγμή, έξω από τον θόρυβο του κόσμου και σε έναν σιωπηλό βωμό όπου κατοικούν η ομορφιά και η αγάπη.
ΙΙ
Ένας καμβάς που Τραγουδάει
Η Απόδραση της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη (60 x 70 cm, ακρυλικό σε καμβά) δεν εμφανίζεται απλώς ως πίνακας ζωγραφικής, αλλά ως οπτικό ορατόριο - μια συμβολή μορφής και ποιητικής γλώσσας. Αυτό που μας έρχεται αντιμέτωποι δεν είναι μόνο το χρώμα και η υφή, αλλά ένας μεταφυσικός διάλογος μεταξύ υλικού και εσωτερικού κόσμου. Η Μαρία, γνωστή τόσο ως ποιήτρια όσο και ως ζωγράφος, επιβεβαιώνει ότι η τέχνη μπορεί να ξεπεράσει τα όρια του μέσου της: η ποίηση μπορεί να διαλυθεί σε χρώμα, και το χρώμα μπορεί να σφυγμό σε στίχο.
Πάνω σε αυτόν τον καμβά, σκιώδεις σιλουέτες ανθρώπινων μορφών στέκονται σαν αρχαία αγάλματα κάτω από έναν κοσμικό ουρανό. Το βαθύ μπλε φόντο προκαλεί είτε ωκεανό είτε νυχτερινό ουρανό, όπου ανθίζουν κοσμικά άνθη - μπλε και κόκκινα λουλούδια που πάλλουν σαν τον χτύπο της καρδιάς του σύμπαντος. Οι υφές πάνω στο σώμα τους μοιάζουν με απολιθώματα, ρωγμές, φωλιές του χρόνου: η ανθρωπότητα εύθραυστη, αλλά αιώνια.
Ο συμβολισμός και η σύγχρονη παράδοση
Η Μαρία τοποθετείται μέσα σε σύγχρονους συμβολισμούς, ένα καλλιτεχνικό κίνημα που απορρίπτει την απλή αναπαράσταση της πραγματικότητας, αντιθέτως επιδιώκει να αποκαλύψει την εσωτερική ουσία πίσω από τις εμφανίσεις. Μπορεί κάποιος να θυμηθεί τα φασματικά λουλούδια και πρόσωπα του Odilon Redon, ή τα διακοσμητικά σώματα του Gustav Klimt που αιωρούνται μεταξύ του έρωτα και του σύμπαντος.
Ωστόσο, η Μαρία διαφέρει από εκείνους τους Ευρωπαίους συμβολιστές που συχνά βυθίζονται σε πιο σκοτεινό μυστικισμό. Προσφέρει έναν συμβολισμό φωτεινό, ποιητικό, εμποτισμένο με γυναικεία πνευματικότητα. Αυτά τα ακαθόριστα σώματα δεν είναι απλές ανθρώπινες μορφές, αλλά αρχέτυπα της ύπαρξης: μητέρα, εραστής, αρχέγονη ψυχή ή κοσμικό πνεύμα αιώνια μπλεγμένο στην ελληνική μνήμη.
Ενώ καλλιτέχνες όπως ο Κίφερ γδάρουν την ευρωπαϊκή ιστορία με μπογιά και συντρίμμια, ή ο Ρίχτερ θολώνει τα όρια μεταξύ φωτογραφίας και αφαίρεσης, η Μαρία επιλέγει μια διαφορετική διαδρομή. Δεν διαλύει την ιστορία ούτε τη θολώνει την πραγματικότητα, αλλά μάλλον συνδέει την κόκκινη γραμμή μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.
Ελληνικές Ρίζες: Μια Ανανεωμένη Μίμηση
Μια από τις μεγάλες δυνάμεις της Μαρίας βρίσκεται στην ικανότητά της να εμβαθύνει στην ελληνική κλασική αντίληψη της μίμησης - η τέχνη ως καθρέφτης της ζωής. Κι όμως ο δικός της δεν είναι καθρέφτης του ρεαλισμού, είναι καθρέφτης της ψυχής, μίμηση πιο κοντά στον Πλάτωνα παρά στον Αριστοτέλη.
Αν ο Αριστοτέλης μιλούσε για την τέχνη ως μίμηση της πράξης, η Μαρία παρουσιάζει την τέχνη ως μίμηση της πνοής της ζωής. Οι στίχοι που συνοδεύουν τη ζωγραφική της:
«Να ακούς τη μελωδία που πάλλει ο αγέρας στα
στήθη σου γιατί ‘ναι μητρική φωνή
που με Αγάπη σμίγει μαζί σου…»
—να γίνουν υπαρξιακά μάντρα. Ο πίνακας παύει να είναι οπτικό αντικείμενο και γίνεται αντ' αυτού ο συντονισμός σώματος και πνεύματος. Με αυτή την έννοια, η Μαρία ανανεώνει την ελληνική κληρονομιά με ένα νέο πρόσχημα: αρχαίες εικόνες που διαλύθηκαν μέσα στη σύγχρονη αφηρημένη.
Στο Παγκόσμιο Σύγχρονο πλαίσιο
Ο κόσμος της τέχνης του 21ου αιώνα είναι πλούσιος από κινήσεις: από την εννοιολογική τέχνη (Damien Hirst, Ai Weiwei), την ψηφιακή τέχνη και τα NFT, μέχρι την κοινωνική-πολιτική τέχνη αποκαλύπτοντας συλλογικές πληγές.
Μέσα σε αυτά τα ρεύματα, η Μαρία κατέχει μια μοναδική θέση. Ούτε απορρίπτει τον νεωτερνισμό ούτε πνίγεται στην υπερ-νεωτερικότητα. Αντ' αυτού, καλλιεργεί ένα είδος ποιητικού νεοσυμβολισμού, όπου η τέχνη επαναπροσδιορίζεται ως πνευματική γέφυρα. Σε αυτό, μπορεί να παρομοιάζεται με γυναίκες καλλιτέχνες όπως η Kiki Smith ή η Tracey Emin, οι οποίες επίσης φέρνουν το σώμα, την πνευματικότητα και την οικειότητα ως κύρια γλώσσα τους.
Αλλά η Μαρία παραμένει ξεχωριστή. Επιστρέφει πάντα στις ελληνικές ρίζες - μύθος, αρχέτυπα, κοσμο- έτσι τα έργα της ακτινοβολούν έναν απτό ελληνισμό. Δεν είναι μόνο ζωγράφος αλλά πολιτιστικός θεματοφύλακας: αφηγήτρια της Ελλάδας μέσα από τα μέσα χρώματος και λέξης.
Συμβολή στον Ελληνικό Πολιτισμό
Κάποτε η Ελλάδα έδωσε στον κόσμο τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τις τραγωδίες του Σοφοκλή, τη φιλοσοφία του Πλάτωνα. Τώρα, μέσω της Maria Kolovo Roumelioti, προσφέρει μια υβριδική τέχνη: ζωγραφική συνυφασμένη με την ποίηση, συμβολισμούς συνυφασμένοι με τη μίμηση, παράδοση που αγκαλιάζει τη νεωτερικότητα.
Με το Escape, η Μαρία χτίζει μια χρυσή γέφυρα που εκτείνεται στο παρελθόν, το παρόν, ακόμα και το μέλλον. Μας υπενθυμίζει ότι η τέχνη δεν χρειάζεται να παγιδεύεται από την αγορά, τον λόγο ή την τεχνολογία - μπορεί να παραμείνει ακόμα το πιο αγνό τραγούδι της ψυχής.
Ο Καμβάς ως Προσευχή
Τελικά, το Escape δεν είναι απλώς ένας πίνακας που πρέπει να δεις, αλλά μια προσευχή που πρέπει να ακουστεί. Αυτά τα σκιερά σώματα είμαστε εμείς, αυτά τα κοσμικά άνθη η ανάσα μας, αυτή η έκταση του μπλε η ελπίδα μας. Και η φωνή της Μαρίας, μέσα από χρώμα και λόγο, μας ψιθυρίζει:
«Όταν ανάσα Αγάπης σμίγει μαζί σου: ουράνια αγκάλη φωτίζει τη διαδρομή!»
Έτσι, αυτό το έργο γίνεται ένας μικρός βωμός που υπενθυμίζει στην ανθρωπότητα ότι η τέχνη, στα υψηλότερα της, δεν έχει να κάνει με τη μορφή - αλλά με την Αγάπη.
Δυτική Σουμάτρα, Ινδονησία, 2025.
Ο Rizal Tanjung είναι καλλιτέχνης και πολιτιστική προσωπικότητα που γεννήθηκε στην Παντάνγκ στις 5 Φεβρουαρίου 1959 και έχει αφιερώσει τη ζωή του στις τέχνες από το 1975. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ινδονησιακή Σχολή Καλών Τεχνών (SSRI) στην Παντάνγκ και συνέχισε το καλλιτεχνικό του ταξίδι ιδρύοντας το Teater Moeka το 1979, το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε Old Track Teater το 2004. Ως κεντρική προσωπικότητα στην ανάπτυξη των τεχνών στη Δυτική Σουμάτρα, έχει σκηνοθετήσει 63 θεατρικές παραγωγές σε διάφορες περιοχές της Ινδονησίας. Εκτός από το έργο του στο θέατρο, είναι ενεργός συγγραφέας, του οποίου τα έργα έχουν δημοσιευτεί τόσο σε τοπικά όσο και σε εθνικά έντυπα μέσα. Τα γραπτά του εκτείνονται σε θεατρικά έργα, διηγήματα, σειριοποιημένες ιστορίες, ποίηση, πολιτιστικά άρθρα και άρθρα για την ανάπτυξη παραδοσιακών, μοντέρνων και σύγχρονων τεχνών. Μεταξύ των αξιοσημείωτων έργων του είναι τα Sandiwara Sandiwara, Minus I, Melody, Kaco Batuang, Harimau Agam di Negeri Cina, The Maninjau Lake Origins Trilogy και Ruang Hampa. Στον τομέα των πολιτιστικών οργανισμών, ο Rizal Tanjung έχει διατελέσει Πρόεδρος του Teater Moeka Padang, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Τέχνης Old Track, Πρόεδρος του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Sekapur Sirih και Πρόεδρος του Φόρουμ Παραδοσιακής Επικοινωνίας Μέσων (FK-METRA) στην Παντάνγκ. Υπήρξε επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συμβουλίου Τεχνών της Δυτικής Σουμάτρας και του Συμβουλίου Τεχνών της Παντάνγκ, και συμμετείχε ενεργά στο Lembaga Bumi Kebudayaan (Ινστιτούτο για τον Πολιτισμό της Γης). Η συμβολή του εκτείνεται πέρα από τη θεατρική σκηνή, σε ρόλους ως παρατηρητής, μέλος κριτικής επιτροπής, ομιλητής και επιμελητής για διάφορα κυβερνητικά ιδρύματα, όπως το Υπουργείο Τουρισμού, το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Υπουργείο Επικοινωνίας και Πληροφόρησης, το Πολιτιστικό Πάρκο UPTD και πολλά πανεπιστήμια σε όλη τη Δυτική Σουμάτρα. Έχει επίσης διατελέσει επιμελητής στο Κέντρο Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (BPK), υπογραμμίζοντας τη βαθιά του συμμετοχή στη διατήρηση και καλλιέργεια του τοπικού πολιτισμού. Η αφοσίωση και η συνέπεια του Rizal Tanjung τον έχουν καθιερώσει ως μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες στο πολιτιστικό και καλλιτεχνικό τοπίο της Δυτικής Σουμάτρας, υποστηρίζοντας επίμονα τη συνέχεια της παράδοσης μέσω δημιουργικών έργων και πολιτιστικής σκέψης.
Bionarrative Rizal Tanjung is an artist and cultural figure born in Padang on February 5, 1959, who has dedicated his life to the arts since 1975. He pursued his education at the Indonesian School of Fine Arts (SSRI) in Padang and has continued his artistic journey by founding Teater Moeka in 1979, which later transformed into Old Track Teater in 2004. As a pivotal figure in the development of the arts in West Sumatra, he has directed 63 theatrical productions in various regions of Indonesia. In addition to his work in theater, he is an active writer whose works have appeared in both local and national print media. His writings span stage plays, short stories, serialized fiction, poetry, cultural articles, and papers on the development of traditional, modern, and contemporary arts. Among his notable works are Sandiwara Sandiwara, Minus I, Melody, Kaco Batuang, Harimau Agam di Negeri Cina, The Maninjau Lake Origins Trilogy, and Ruang Hampa. In the realm of cultural organizations, Rizal Tanjung has served as Chair of Teater Moeka Padang, Chair of the Old Track Art Institute, Chair of the Sekapur Sirih Educational Institution, and Chair of the Traditional Media Communication Forum (FK-METRA) in Padang. He has also been a board member of the West Sumatra Arts Council and the Padang Arts Council, and has been actively involved in Lembaga Bumi Kebudayaan (The Institute for Earth Culture). His contributions extend beyond the theater stage to roles as an observer, jury member, speaker, and curator for various governmental institutions such as the Department of Tourism, Department of Education, Department of Culture, Department of Communication and Information, UPTD Cultural Park, and several universities across West Sumatra. He has also served as a curator at the Cultural Heritage Preservation Center (BPK), underscoring his deep involvement in preserving and nurturing local culture. Rizal Tanjung’s dedication and consistency have established him as one of the leading figures in the cultural and artistic landscape of West Sumatra, persistently advocating for the continuity of tradition through creative works and cultural thought.Μήνυμα στους Rizal Tanjung