Μια Ποιητική Κριτική των Πινάκων της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη Από: Rizal Tanjung
Μπροστά μας, δύο πίνακες στέκονται σαν τους δίδυμους πόλους του ελληνικού κόσμου: Η ΟΠΤΑΣΙΑ—ένα υγρό όνειρο που γεννιέται από τη μήτρα του Αιγαίου Πελάγους, και η Αυτοπροσωπογραφία—ένα πρόσωπο χωρισμένο ανάμεσα στο φως και τη σκιά, ανάμεσα στον λόγο και το πάθος, ανάμεσα στο Απολλώνιο και το Διονυσιακό.
---
ΟΠΤΑΣΙΑ: Το Σώμα Διαλυμένο στην Κοσμική Θάλασσα
Ο πρώτος πίνακας ξεδιπλώνεται σαν ένα φασματικό σώμα που κολυμπάει σε έναν αρχέγονο ωκεανό. Το μπλε και το πράσινο ρέουν μαζί, σαν η ίδια η Γαία να γεννά για άλλη μια φορά, αυτή τη φορά σε υγρή μορφή. Φαντασματικές φιγούρες παρασύρονται, φυτικές σκιές αναδύονται, χέρια απλώνονται προς τρυφερά φύλλα—σύμβολα της ημιτελούς μεταμόρφωσης της ζωής, ένα αιώνιο γίγνεσθαι που θυμίζει τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου.
Στο λεξιλόγιο της σύγχρονης τέχνης, αυτό το έργο αντηχεί με τον Νεο-Σουρεαλισμό και την Οραματική Τέχνη, όπου ο καμβάς δεν είναι απλή επιφάνεια αλλά μια κοσμολογική πύλη. Θυμίζει ρεύματα στη μοντέρνα ζωγραφική που συγχωνεύονται με την πνευματικότητα, όπου η τέχνη δεν γίνεται αναπαράσταση αλλά μυστικιστική εμπειρία.
Η OPTASIA μιλάει σαν μαντείο στους Δελφούς, ψιθυρίζοντας:
«Είμαι η υγρή σου σκιά, είμαι το ημιτελές σου σώμα, είμαι η σκέψη που παρασύρεται στην κοσμική παλίρροια. Όπως είπε ο Σωκράτης, η γνώση δεν είναι παρά ανάμνηση—και είμαι η ανάμνηση που άφησες σκορπισμένη στον βυθό».
---
Αυτοπροσωπογραφία: Το Πρόσωπο ως Θέατρο Ύπαρξης
Το δεύτερο έργο, η αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη, ακτινοβολεί μια διαφορετική δύναμη: γεωμετρία του προσώπου που διασπάται από το φως και το σκοτάδι, σύμβολο της αιώνιας πάλης του Ηράκλειτου ανάμεσα στην αρμονία και τη σύγκρουση, ανάμεσα στον λόγο και το χάος. Κοφτερά μάτια, σφραγισμένα χείλη, ένα πρόσωπο σπασμένο από χρώμα—αυτά είναι θραύσματα μιας ψυχής που λαχταρά την ολότητα.
Στην ιστορία της ζωγραφικής, αυτό ανήκει στον Νεοκυβισμό και τον Μοντέρνο Εξπρεσιονισμό, όπου το ανθρώπινο πρόσωπο δεν είναι απλώς ταυτότητα αλλά μια χαρτογραφία τραυμάτων, ιστορίας και εσωτερικών μαχών.
Το πορτρέτο φωνάζει σιωπηλά: «Είμαι ο Διόνυσος που γελάει πίσω από τη μάσκα του Απόλλωνα. Είμαι ο λαβύρινθος του Δαίδαλου, το πρόσωπό μου σκισμένο αλλά ακόμα ένα. Είμαι η ελληνική τραγωδία ξαναγραμμένη στον καμβά. Και εσύ, θεατής, είσαι η χορωδία που καλείται να ερμηνεύσει τη θλίψη και τη χαρά μου».
---
Ο Διάλογος Ποίησης και Ζωγραφικής
Το ποίημα της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη που συνοδεύει αυτά τα έργα είναι από μόνο του ένα πεζό ποίημα αγώνα - μιλώντας για καταστροφή και δημιουργία, για χλευασμό και αποφασιστικότητα, για έναν όρκο να μην σβήσει ποτέ ξανά τον εαυτό της. Τοποθετημένο δίπλα στους πίνακες, το ποίημα γίνεται μια προσωπική μυθολογία: η ιστορία ενός καλλιτέχνη ως Προμηθέας, που κλέβει τη φωτιά από τους θεούς για να γεννήσει χρώμα στον καμβά, αλλά βασανίζεται από την αμφιβολία ότι είναι άνθρωπος.
Εδώ, η ζωγραφική και η ποίηση αγκαλιάζονται όπως οι αρχαίοι εραστές Έρωτας και Ψυχή - κυνηγώντας για πάντα, τραυματίζοντας για πάντα, αλλά τελικά συνειδητοποιώντας ότι η αληθινή αγάπη γεννιέται από την ενότητα του πόνου.
---
Η Αισθητική ως Φιλοσοφία της Ζωής Στο χώρο της σύγχρονης τέχνης, τα έργα της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη στέκονται ως γέφυρες μεταξύ της σύγχρονης αφαίρεσης και της ελληνικής κλασικής ψυχής. Γράφει με χρώμα, ζωγραφίζει με λέξεις. Αντιστέκεται στη φυλακή του στυλιστικού ορισμού, ενσαρκώνοντας αντ' αυτού τον φιλόσοφο - έναν εραστή της σοφίας που εκφράζει την τραγωδία, την ειρωνεία και την ελπίδα με μια μόνο πινελιά.
Όπως διακήρυξε ο Πλάτωνας στο Συμπόσιο:
«Η ομορφιά δεν ανήκει μόνο στο σώμα, αλλά είναι η λάμψη της ψυχής που αναζητά την αθανασία».
Και πράγματι, σε αυτούς τους πίνακες, η ψυχή της Έλληνας καλλιτέχνιδας επιμένει - κοιτάζοντάς μας πίσω από το χρώμα, πίσω από τη γραμμή, πίσω από τη σιωπή που ξεχειλίζει από ήχο.
II
Οι πίνακες της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη: Ανάμεσα στον Νεο-Σουρεαλισμό, την Οραματική Τέχνη και τον Νεο-Κυβισμό
Το Πλαίσιο της Σύγχρονης Τέχνης
Στον σημερινό παγκόσμιο χάρτη τέχνης, υπάρχει ένα μεγάλο ρεύμα που κινείται πέρα από την ρεαλιστική αναπαράσταση προς το βιωματικό - η τέχνη όχι απλώς φαίνεται αλλά βιώνεται συναισθηματικά, διανοητικά και πνευματικά. Τρία κυρίαρχα ρεύματα ξεχωρίζουν:
Ο Νεο-Σουρεαλισμός, που κληρονομεί την κληρονομιά των Αντρέ Μπρετόν, Σαλβαδόρ Νταλί και Μαξ Ερνστ, αλλά με μια νέα οπτική γλώσσα φορτισμένη με ψυχολογία, το ασυνείδητο και την κοσμική πνευματικότητα.
Η Οραματική Τέχνη, που άνθισε μετά τη δεκαετία του 1960, εμποτισμένη με ψυχεδελική αισθητική, ανατολικό μυστικισμό και υπαρξιακή φιλοσοφία - συχνά απεικονίζοντας κοσμικά σύμβολα, ρευστά σώματα και τη σύντηξη ανθρώπου και φύσης.
Ο Νεο-Κυβισμός και ο Σύγχρονος Εξπρεσιονισμός, που αποδομούν πρόσωπα, σώματα και χώρο σε γεωμετρικά και συναισθηματικά επίπεδα, μετατρέποντας το ανθρώπινο πρόσωπο σε θέατρο ύπαρξης.
Οι δύο πίνακες της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη εντάσσονται σε αυτό το φάσμα, επιβεβαιώνοντας παράλληλα μια σαφώς ελληνική ταυτότητα: τις ρίζες τους στη μυθολογία, την τραγωδία και την κλασική φιλοσοφία.
---
OPTASIA: Ένας Οπτικός Διαλογισμός
Το OPTASIA απεικονίζει μια ανθρώπινη φιγούρα που υγροποιείται στην κοσμική παλίρροια. Τυπικά, ανήκει στην Οραματική Τέχνη, όπου το σώμα δεν είναι πλέον ένα σταθερό θέμα αλλά μέρος μιας ατελείωτης κοσμικής μεταμόρφωσης. Τα στροβιλιζόμενα, αυτοβιωμένα χρώματα προκαλούν την εντύπωση ενός κοσμικού οργανισμού.
Από την οπτική γωνία της ελληνικής φιλοσοφίας, το έργο αντανακλά το δόγμα του Ηράκλειτου: πάντα ρέει - όλα ρέουν. Ο άνθρωπος εδώ δεν είναι ένα μόνιμο υποκείμενο, αλλά ένα θραύσμα της αιώνιας ροής του κόσμου.
Αισθητικά, θυμίζει την ελληνική μυθολογική εικονογραφία, όπου το σώμα συχνά απεικονιζόταν ως σύμβολο ένωσης με τη φύση, απηχώντας τις μεταμορφώσεις του Οβίδιου.
Έτσι, το OPTASIA βρίσκεται στο σταυροδρόμι της σύγχρονης οραματικής τέχνης και της κλασικής μυθολογίας - περισσότερο από ένας πίνακας, είναι ένας οπτικός διαλογισμός πάνω στην ύπαρξη.
---
Αυτοπροσωπογραφία: Μια Δήλωση Κατακερματισμού
Η αυτοπροσωπογραφία της Ρουμελιώτη κατακερματίζει το πρόσωπο σε επίπεδα χρώματος, θυμίζοντας τον Νεοκυβισμό. Ωστόσο, το βάρος του έργου δεν έγκειται στις γεωμετρικές του μορφές, αλλά στην ένταση της έκφρασης που γεννιέται από τις αντιθέσεις φωτός και σκότους, το ημιτελές χαμόγελο, το διαπεραστικό βλέμμα.
Στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης, αυτό το έργο συνομιλεί με τον Κυβισμό του Πικάσο και τον Εξπρεσιονισμό του Έγκον Σίλε, ωστόσο διεκδικεί ένα συμβολικό και προσωπικό ιδίωμα.
Φιλοσοφικά, απηχεί τον Πλάτωνα: το πρόσωπο δεν είναι παρά είδωλο (σκιά), ενώ η ψυχή είναι η αληθινή πραγματικότητα. Το σπασμένο πρόσωπό της γίνεται μεταφορά για την κατακερματισμένη σύγχρονη ψυχή που αγωνίζεται για ενότητα μέσα στο κοσμικό χάος.
Υπάρχει επίσης απήχηση με την ελληνική τραγωδία, όπου το ανθρώπινο πρόσωπο είναι πάντα η αρένα της σύγκρουσης μεταξύ της θείας θέλησης και της ανθρώπινης ελευθερίας.
Έτσι, αυτή η αυτοπροσωπογραφία υπερβαίνει την ψυχολογία και γίνεται υπαρξιακή δήλωση: η ανθρωπότητα ως διαλυμένη αλλά πάντα αναζητά την αρμονία.
---
Η Ποίηση ως Αισθητικό Πλαίσιο
Το συνοδευτικό ποίημα της Ρουμελιώτη αποκαλύπτει τον αγώνα της ίδιας της δημιουργίας - αμφιβολία, καταστροφή, κριτική και τον όρκο της καλλιτεχνικής ακεραιότητας. Στη σύγχρονη αισθητική θεωρία, αυτό ευθυγραμμίζεται με την έννοια του Theodor Adorno για τη μοντέρνα τέχνη ως αρνητικότητα - μια άρνηση συμμόρφωσης για την υπεράσπιση της αυθεντικότητας.
Το ποίημα ενισχύει τους πίνακες ως υπαρξιακή μαρτυρία: η τέχνη δεν είναι μόνο προϊόν, αλλά ταξίδι - σημαδεμένο και προκλητικό.
---
Τα έργα της Μαρίας Κολοβού Ρουμελιώτη συμμετέχουν στα παγκόσμια ρεύματα τέχνης που απορρίπτουν την απλή αναπαράσταση, προσφέροντας αντ' αυτού ένα πείραμα αισθητικού, φιλοσοφικού και πνευματικού.
Το OPTASIA μιλάει τη γλώσσα της Οραματικής Τέχνης και του Νεο-Σουρεαλισμού: το σώμα ως υγρός κόσμος.
Το Αυτοπροσωπογραφία μιλάει τη γλώσσα του Νεο-Κυβισμού και του Εξπρεσιονισμού: το πρόσωπο ως κατακερματισμένη αρένα της ύπαρξης. Το συνοδευτικό ποίημα αναδεικνύει και τα δύο έργα σε μια ολοκληρωμένη αισθητική ενότητα: ζωγραφική, ποίηση και φιλοσοφία συνυφασμένες.
Έτσι, η Μαρία Κολοβού Ρουμελιώτη εντάσσεται στην παράδοση των Ελλήνων ζωγράφων-ποιητών που επεκτείνουν την κλασική τους κληρονομιά: την τέχνη ως διάλογο μεταξύ ομορφιάς, πόνου και αναζήτησης της αλήθειας.
---
Πέμπτη, 18 Σεπτεμβρίου 2025
Δυτική Σουμάτρα, Ινδονησία, 2025
---
Rizal Tanjung
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου